Dieta ketogeniczna to sposób odżywiania oparty na wysokiej podaży tłuszczów i bardzo niskim spożyciu węglowodanów. Ten model żywienia jest rozważany zarówno w celach zdrowotnych, jak i odchudzających, jednak nie jest odpowiedni dla każdego i wymaga precyzyjnej wiedzy oraz opieki specjalisty [1][5][7].
Czym jest dieta ketogeniczna i jak działa?
Dieta ketogeniczna to szczegółowo zbilansowany jadłospis, w którym podstawowym źródłem energii stają się tłuszcze (70–80% dziennej kaloryczności). Węglowodany ograniczane są do minimum, zwykle poniżej 50 g na dobę, co stanowi mniej niż 10% ogólnej kaloryczności [1][5][7].
Głównym mechanizmem działania diety ketogenicznej jest wprowadzenie organizmu w stan ketozy. W tym stanie wątroba zaczyna produkować ciała ketonowe, które przejmują rolę paliwa dla mózgu i większości tkanek, zamiast tradycyjnie wykorzystywanej glukozy [2][3][6]. Ograniczenie węglowodanów obniża poziom insuliny we krwi, przyspieszając spalanie tłuszczów i zmieniając metabolizm [3][6].
Dla kogo dieta ketogeniczna jest wskazana?
Dieta ketogeniczna pierwotnie była i nadal jest stosowana leczniczo u osób cierpiących na padaczkę lekooporną, szczególnie w przypadkach opornych na farmakoterapię [3][6]. Ostatnie lata przyniosły szereg badań wskazujących na potencjał tej diety w leczeniu chorób neurologicznych, otyłości i cukrzycy typu 2 [3][6][5].
W przypadku osób zmagających się z cukrzycą typu 2, obserwuje się poprawę glikemii i spadek masy ciała, co może korzystnie przekładać się na ogólny stan zdrowia [5]. Dodatkowo, dieta ketogeniczna jest rozważana jako wsparcie terapeutyczne w niektórych typach nowotworów i innych przewlekłych schorzeniach metabolicznych [3][6][5].
Kiedy warto rozważyć dietę ketogeniczną?
Rozważenie przejścia na dietę ketogeniczną może być zasadne w określonych sytuacjach zdrowotnych: w przypadku nieskuteczności innych metod leczenia padaczki, u osób z nadwagą lub otyłością, gdy dotychczasowe diety redukcyjne nie przynoszą rezultatów, a także przy insulinooporności lub cukrzycy typu 2, po indywidualnej konsultacji [3][5][7].
Decyzja o rozpoczęciu tej diety powinna być podjęta po przeprowadzeniu szczegółowej analizy stanu zdrowia i zasięgnięciu opinii lekarza lub dietetyka. Ze względu na ryzyko skutków ubocznych oraz konieczność precyzyjnego bilansowania makroskładników, samoistne wdrożenie diety ketogenicznej nie jest rekomendowane [2][6].
Kto nie powinien podejmować diety ketogenicznej?
Dieta ketogeniczna nie jest wskazana dla każdego. Osoby z chorobami wątroby, nerek, trzustki, a także kobiety w ciąży lub karmiące piersią powinny unikać tej diety ze względu na zwiększone ryzyko powikłań [5]. Szczególną ostrożność muszą zachować osoby chorujące na cukrzycę typu 1, ponieważ niska podaż węglowodanów może prowadzić do niebezpiecznej kwasicy ketonowej i hipoglikemii [5].
Niewłaściwie zbilansowana dieta ketogeniczna wiąże się z ryzykiem niedoborów minerałów i witamin, zaburzeń gospodarki lipidowej oraz efektów ubocznych takich jak bóle głowy, zmęczenie lub zaparcia (keto grypa) [5].
Jakie efekty i wyzwania wiążą się z dietą ketogeniczną?
Najważniejsze efekty diety ketogenicznej obejmują redukcję masy ciała, poprawę wybranych parametrów metabolicznych oraz zahamowanie napadów padaczkowych u niektórych pacjentów [3][5][6]. Dla części osób przewlekłe utrzymanie tej diety może być trudne ze względu na rygorystyczne restrykcje pokarmowe i konieczność szczegółowego monitorowania składu diety [5][7].
Podczas stosowania diety ketogenicznej mogą występować krótkotrwałe skutki uboczne. Przykładowo, tzw. keto grypa objawia się bólami głowy, zmęczeniem i zaburzeniami trawienia. W dłuższej perspektywie kluczowe jest dbanie o urozmaiconą dietę, uniknięcie niedoborów pokarmowych, a także regularna kontrola stanu zdrowia [5].
Podsumowanie: Czy warto rozważyć dietę ketogeniczną?
Dieta ketogeniczna może być skuteczną i bezpieczną opcją dla niektórych grup pacjentów, szczególnie tam, gdzie konwencjonalne metody nie przynoszą zamierzonych efektów. Jednak ze względu na możliwe powikłania i ryzyko niedoborów, jej wprowadzenie wymaga ścisłego nadzoru oraz regularnej kontroli parametrów zdrowotnych [2][5][7].
Ostateczna decyzja o rozpoczęciu tego modelu żywienia powinna być poprzedzona konsultacją ze specjalistą oraz przeanalizowaniem indywidualnych wskazań i przeciwskazań [2][6].
Źródła:
- https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/dieta-ketogenna/
- https://www.medistore.com.pl/a/dieta-ketogeniczna-na-czym-polega-zasady-wady-i-zalety
- https://postepybiochemii.ptbioch.edu.pl/index.php/PB/article/view/342
- https://www.wapteka.pl/porady/dieta-ketogeniczna-keto-co-nalezy-wiedziec-i-jakie-sa-wady-oraz-zalety/
- https://journals.viamedica.pl/forum_leczenia_otylosci/article/view/90243
- https://www.mp.pl/pacjent/dieta/diety/diety_w_chorobach/183608,dieta-ketogenna-w-leczeniu-padaczki-lekoopornej
- https://ncez.pzh.gov.pl/zdrowe-odchudzanie/dieta-ketogeniczna-w-swietle-badan-naukowych/
- https://bodychief.pl/blog/1118937-dieta-ketogeniczna-keto-twoj-kompletny-przewodnik-zasady-jadlospis-i-porady-dla-poczatkujacych
- https://annapacholak.pl/dieta-keto-lchf/czym-jest-dieta-ketogeniczna/
Supplements-Center.pl to portal edukacyjny o suplementacji, diecie, treningu i regeneracji. Tworzymy treści oparte na faktach i aktualnej wiedzy naukowej – bez manipulacji i pustych obietnic. Pomagamy podejmować świadome decyzje dotyczące zdrowia i formy, dostarczając rzetelne informacje zarówno dla początkujących, jak i zaawansowanych entuzjastów fitness. Centrum Twojej formy – bo wiedza to podstawa trwałych rezultatów.